Oğlan və ya qız övlad arzusunda olan hər bir kəs bilməlidir ki, uşağın cinsiyyətini müəyyənləşdirmək mümkün deyil, artıq bu sevdadan əl çəkmək zamanıdır. 

Əsrlərdi insanımız uşağın cinsiyyətini hesaba almağa çalışaraq saysız-hesabsız övlad dünyaya gətirib. Hansının ki qarnını doyura bilməyib, hansını ki oxuda, adam edə bilməyib. Taleyin ümidinə buraxıb.

 

Müəyyən analiz metodları ilə dölün cinsiyyətini 3 aydan əvvəl təyin etmək mümkündür. Əslində, bu analizlər müxtəlif xromosom xəstəliklərinin tədqiqi üçün tibb elminin bizə töhfəsidir və qanun bu analizlər vasitəsilə cinsiyyətin təyin edilib ailəyə bildirilməsini də qadağan edir.

 

İnsan nəsli heyvanlardan fərqli olaraq kişi xətti, qan, gen və xromosomlarla yox, ideya və prinsiplərlə davam edir.

 

Nədir cinsiyyət?

Nədən asılıdır?

 

Ümumiyyətlə, insanın xarici görünüşü və daxili aləmi genlərdə kodlanıb. Genlər də bir yerə yığışıb xromosomları təşkil edir. İnsan bədəni hüceyrələrdən ibarətdir ki, hər hüceyrədə də 23 cüt, yəni 46 xromosom var. Bu xromosomlardan bir cütü cinsiyyəti müəyyən edir. Şərti olaraq onları X və Y xromosomları adlandırırlar. Əgər iki X xromosomu varsa – qadın,  bir X və bir Y xromosomu varsa - kişi orqanizmi formalaşır.

Xromosomların  bizə valideynlərimizdən keçdiyini bilirik. Daha doğrusu, hər valideyndən 23 xromosom bizə miras qalır. Buna görə də xarici və daxili aləmimizdəki əlamətlər yarı-yarıya ata və anamızı xatırladır. Əgər insan rüşeymi iki X xromosomlu hüceyrənin birləşməsindən əmələ gələrsə, o rüşeymdən qız döl inkişaf edir. Əgər rüşeym ananın X xromosomlu, atanın Y xromosomlu hüceyrəsinin birləşməsindən yaranarsa, oğlan dölə başlanğıc verir.

Anada ancaq X xromosomlu cinsiyyət hüceyrələri olur. Atada isə cinsiyyət hüceyrələrinin yarısı X, yarısı  Y xromosomlu olur. Uşağın cinsiyyəti hansı xromosomlu spermatozoidin yumurtahüceyrəni mayalandırmasından asılıdır. Başqa sözlə desək, rüşeymin cinsiyyətini atanın cinsiyyət hüceyrələri müəyyən edir.

Amma əslində hansı spermatozoidin yumurtahüceyrəni mayalandırması tamamən təsadüfi məqamdır. Bunları qeyd etməkdə məqsədimiz cinsiyyətin tamamilə təsadüf olduğunu çatdırmaqdır. Prosesə heç bir şəkildə müdaxilə etmək mümkün deyil. Yeri gəlmişkən, guya müəyyən hesablarla cinsiyyət müəyyənləşdirilməsi  mümkündür və ya hansı yumurtalıqdan ovulyasiya olmasına əsasən cinsiyyətin təyini mexanizmi var. Tamamilə cəfəngiyyatdı. Hər hansı həkim və ya falçı tərəfindən aparılan bu hesablamalar da savadsızlıq və şarlatanlıqdır.

Gələk əsas məsələyə.  Bizdən və  hansısa başqa faktordan asılı olmayan  təsadüfi baş verən hadisəni  idarə etməyə çalışmaq məntiqsizlikdir. Oğlan uşağı ilə öyünmək, qız uşağını bəzəmək xatirinə mənasız xəyallar qurmaqdansa, insanlığa xeyirli fərdlər yetişdirmək  yerinə düşər.Yenə qayıdaq tibbi məsələlərə. Ən yaralı yerimiz olan selektiv abortlara – cinsiyyətə görə uşaq saldırmağa. Biz qeyd etdik ki, rüşeymin cinsiyyəti xromosomlarda kodlanıb, amma bunu ultrasəs müayinəsi ilə ancaq 3 aylıqdan sonra görmək olur. Belə ki, xromosomlarda kodlanmış cinsiyyət özünü xarici cinsiyyət üzvlərində 3 ay sonra büruzə verir. Bu müddətə qədər oğlan və qız rüşeyminin xarici cinsiyyət üzvləri oxşar olur və fərqlənmə prossesi hələ tamamlanmır. 3 aylıqdan sonra ancaq ultrasəs müayinəsi ilə dölün cinsiyyətini təyin etmək olar ki, bu zaman da qanun istəyə bağlı abortları qadağan edir. Beləliklə, avtomatik olaraq, istəyə bağlı abort qanun çərçivəsində mümkün deyil. Bunu edənlər ya qanunu pozurlar – 3 aydan böyük dölü saldırırlar, ya da dölün cinsiyyətini yanlış təyin edib, bəlkə də, istədikləri cinsdə olan uşağı  məhv edirlər.  

Müəyyən analiz metodları ilə dölün cinsiyyətini 3 aydan əvvəl təyin etmək mümkündür. Əslində, bu analizlər müxtəlif xromosom xəstəliklərinin tədqiqi üçün tibb elminin bizə töhfəsidir və qanun bu analizlər vasitəsilə cinsiyyətin təyin edilib ailəyə bildirilməsini də qadağan edir.

Ümumiyyətlə uşağın oğlan və ya qız olma ehtimalı yarı - yarıyadır. Yer üzərində doğulan oğlan və qız uşaqlarının sayı bərabərdir. Bu məsələyə müdaxilə etmək bəşəriyyətin balansını pozmaq deməkdir. Övladın cinsiyyətinə dair arzular da bizdən asılı olmadığına görə məntiqsizdir. Eyni zamanda fərdiyyətçi və eqoist düşüncə tərzinin məhsuludur. Kimsə məhəllədə "oğlum var” deyə qürrələnəcək, kimsə qızını oyuncaq kimi bəzəyib saysız-hesabsız məclislərdə şəkil çəkdirib sosial şəbəkədə paylaşacaq deyə, tibb elminin başını mənasız işlərlə qatmağa və qarışdırmağa dəyməz.

İnsanlara və təbiətə faydalı, yoxsa zərərli olduğu bilinməyən bir nəslin oğlan övladı və soyadla  davam edəcəyini zənn edənlər yanılır. İnsan nəsli heyvanlardan fərqli olaraq, kişi xətti ilə, qan, gen və xromosomlarla yox, ideya və prinsiplərlə davam edir.

İdeya və prinsipi  yoxdursa, təkcə cinsiyyəti yox, övladın özü də  nəslin davamçısı ola bilmir.  İdeya və prinsiplərimizlə qürrələnmək haqqımız varmı, yadda qalacaq nələrsə etmişikmi?..

Bu barədə düşünək.

 

 

Rəşad Sultan / Mama-ginekoloq, həkim