Zərifə İsmayıl qızı Buda­qo­va 28 aprel1929-cu ildə Qərbi Azərbaycanın İrəvan şəhərində anadan olub.1943 --cü ildə Peda­qoji Texnikumda, 1945-ci ildə İrəvan Dövlət Peda­qoji İnstitutunun Azərbaycan dili və ədə­biyyatı fakültəsinə qəbul olunmuşdur.1948-ci il­də tarixi Azərbaycan torpaqlarından azərbaycanlı­ların bö­yük qis­minin deportasiya edil­məsi nəticəsin­də Zərifə Buda­qo­vanın da ailəsi Azər­baycan Res­pub­li­kasına köçür və paytaxt Bakıda yaşayır. 1948 -1949-cu illərdə Azərbay­can Dövlət Pe­daqoji İnstitutunun Azər­baycan dili və ədə­biy­yatı fakül­tə­sində təhsilini davam etdirərək ora­nı fərqlənmə diplomu ilə bitirir.1949 -1953 - cü illərdə Moskva şə­hə­rin­də keçmiş SSRİ Elm­lər Akademiyası Dil­çilik İns­titutunun Türk dilləri sekto­runun aspiran­tu­ra­­sın­da oxumuş, 1953-cü ildə "Azərbaycan di­lində feilin tərz kateqo­riyası" möv­zus­unda namizədlik dis­ser­tasiyası mü­dafiə etmişdir.1953 –1955 ci illər­də Azərbaycan EA Dil və Ədə­biyyat İns­titutunda (o za­man bu institutlar bir idi) böyük elmi işçi vəzi­fə­sində ça­­lışmış,1955 - ci ildən1989 - cu ilədək (öm­rü­nün sonuna qədər) Dil­­­çilik İnstitutunun Müa­sir Azərbaycan dili şöbə­sinə rəhbərlik et­miş­dir. Zərifə Bu­daqova1963- cü il­də "Azər­bay­can ədə­bi dilin­də sadə cümlə" möv­zu­sunda dok­tor­luq dissertasi­yası müda­fiə etmişdir.1968 - ci il­də «Türk dil­ləri» ixtisası üzrə profes­sor e­l­mi adı qazanmış,1980 - ci ildə AMEA - nın müxbir üzvü seçil­miş­dir. Dilçi alim1984 – 1988 - ci illərdə Azər­­baycan Elmlər Akademi­yası Nəsimi adı­na Dilçilik İns­ti­tu­tunun direktor müavini, 1988 -1989 - cu illərdə di­­rek­­toru vəzifəsində çalış­mışdır.

Zərifə Budaqova azərbaycanlı qadınlar arasında filologiya elmləri nami­zədi və elmlər doktoru elmi adı almış ilk alim və Dilçilik İnstitutunun ilk qadın direk­toru olub.

Zərifə xanım müasir Azərbaycan dilinin morfologiyasına, sintaksisinə, orfoqrafiyasına, üslubiyyatına, eləcə də türkologiyanın müxtəlif problemlərinə dair əsərlərin müəllifi olmaqla, dilçiliyin nəzəri və əməli məsələlərinə dair qiymətli tədqiqatlar aparmışdır. Görkəmli dilçi Azərbaycan dilinin qrammatik qayda-qanunlarını rus dilində çap etdirməklə, dilimizin imkanlarını rusdilli oxuculara çatdırmış və bir növ Mirzə Kazım bəyin yolunu davam etdirmişdir.

Alim 100-dən artıq elmi əsərin, 8 kitabın müəllifidir. O, bir çox bey­nəlxalq, ümumittifaq və respublika miqyaslı simpozium, konfrans, müşavirə və elmi sessiyalarda iştirak edərək Azərbaycan Elmlər Akademiyasını təmsil etmişdir.

Dilçi alim 20-dən çox elmlər namizədi və elmlər doktoru yetişdir­mişdir.

AMEA - nın müxbir üzvü Zərifə Buda­qova1989 - cu il noyabrın 7-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir.Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü (1989), AMEA-nın akademikHəsən Əliyev adına Coğrafiya İnstitutunun direktoruBudaq Budaqovunhəyat yoldaşı olub.

Zərifə xanım Azərbaycan dili ilə bağlı yazdığı kitablarında ciddi elmi - nəzəri təhlillər aparmış, həm dilimizin zənginliklərini, həm də problem və qayğılarını dilçi kimi aktual mövzuya çevirə bilmişdir.

Zərifə xanım həmişə dövri mətbuatın diqqət mərkəzində olub, dilçinin özü və tədqiqatları barəsində yüzlərlə məqalələr çap edilib. Onun səmərəli elmi fəaliyyəti və elmi əsərlərinin əhəmiyyəti Azərbaycan qadınının müvəffəqiyyəti kimi qiymətləndirilib və təbliğ olunub. O, cismən dilçilərin arasında olmasa da, ruhən dilçilərlə, məhz dilin keşiyində dayanan ən nüfuzlu dilçilərlə birgədir.

 qadinkimi.com